«هذا بَیانٌ لِلنّاسِ وَ هُدىً وَ مَوْعِظةٌ لِلْمُتَّقینَ»  
این (کتاب خدا و آیات قرآنى) حجّت و بیانى است براى عموم مردم و راهنما و پندى براى پرهیزگاران.
در مقدمه «چهل حدیث قرآن» بجاست که اندکى درباره قرآن سخن گفته شود، امّا دشوارترین کار، همین است که بشر خاکى و قلمها و بیانهاى ناتوان بشرى، بخواهد در باره کلام آسمانى خداوند، سخن بگوید. 
راستى قرآن چیست؟
حتى اگر آنچه را در آیاتِ خود قرآن، درباره «کلام اللّه » مى خوانیم، برشماریم، مقاله اى مبسوط خواهد شد. تا چه رسد به دریایى موّاج از احادیث رسول خدا و اهل بیت (علیهم السلام) که در باره قرآن و حقیقت و ابعاد گوناگون آن بیان فرموده اند. براستى که انتخاب یک آیه و چهل حدیث، از این گنجینه ژرف و بى پایان دشوار است.
تعبیراتى که در متن احادیث در باره وحى الهى و قرآن به کار رفته، بسیار ژرف و زیبا و دلنشین و جامع است.
آنچه در زیر مى آید، توصیفاتى است که از متن روایاتِ قرآنى برگرفته شده است. به فرموده اولیاء دین، قرآن، کلام خدا و کتاب خداست، نور درخشنده الهى و تجلّیگاه خداست، نشان دهنده راه خدا، ریسمان محکم الهى، قانون پروردگار، نسخه شفابخش و نشانه لطف خداوند به بشر است. قرآن، آیتى از عظمت و بزرگوارى خدا و معجزه جاوید اوست.
قرآن، پرچم نجاتبخش، کتاب عبرت و آموزش و بیان و تبیان است. قرآن، کتاب هدایت و ارشاد است.
کتاب بشارت و انذار، توحید و موعظه، آگاهى و اخلاق است. نورى است بى ظلمت، هدایتى است بى گمراهى و گنجى است بى پایان.
قرآن، کتاب علم و احکام و تاریخ و تحلیل تاریخى است. کتاب سیاست و حکومت، شعور و تدبّر و تفکّر است.
کتاب صلح وجهاد، کتاب مبدأ و معاد، کتاب ایمان و اعتقاد است. مونس انسان در تاریکیهاى جهل و هادى انسان در بیراهه هاى زندگى است.
کتاب میزان، قسط، عدل، حق، یقین، راه راست و صراط مستقیم است. حالات گذشتگان را براى عبرت آیندگان بازمى گوید.
به عمل کنندگان «مؤمن» و «صالح»، وعده فلاح و رستگارى و عزّت و سربلندى مى دهد. کتاب دعوت و رشد، تقوا و صلاح، حیات و خلود است.
کتاب ظاهر و باطن،
کتاب دنیا و آخرت، کتاب طبیعت و ماوراء طبیعت، غیب و شهود، خدا و مردم است.
اسوه و الگوى خصال نیک و اعمال شایسته و امر به معروف و نهى از منکر و عبرت و اعتبار است. راه به سوى بهشت را مى نماید و از راه دوزخ باز مى دارد.
استوارترین راه و صراطى است که خداوند به آن دعوت نموده است. کتاب دین و سنّت هاى جاودان الهى است.
کتاب اخلاق و عرفان و فقه و قانون است. کتاب فصاحت و بلاغت و حکمت و حکومت است.
کتاب «انسان» است. و راهى به سوى جبروت و ملکوت نشان مى دهد.
انیس تنهاییها و مونس وحشتهاى انسان است. آرى ... دهها عنوان دیگر مى توان برشمرد، که هر یک گوشه اى از عظمت و عمق و تعالیم و مفاهیم این کتاب مقدس و معجزه ماندگار حضرت رسالت را نشان مى دهد.
امید است که توفیق خدایى شامل شود، تا با «قرائت»، «آموزش»، «شناخت»، «فهم» و «عمل» به این کتاب آسمانى، در مسیر سعادت و کمال قرار گیریم. 

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آلهفرمود: من دو چیز در میان شما باقى گذاشتم، تا وقتى که به آن دو چنگ زنید هرگز گمراه نخواهید شد: یکى قرآن، دیگرى خاندانم.

رسول خدا صلی الله علیه و آلهفرمود: بـرترى قـرآن بر سـایر سخـنها هـمانند برترى خدا بر مخـلوقات اوسـت.

رسـول اکرم صلی الله علیه و آلهفرمود: قـرآن جز خـدا بهترین و برترین چیـزهاست، کسى که احـترام قـرآن را نـگهدارد به خدا احـترام کرده است، و کسـى که حـرمت قـرآن را نـگه ندارد نسبت به خدا بى حرمتى کرده اسـت، احـترام به قـرآن در پیشـگاه الهى هـمانند احتـرام پـدر بر فـرزند اسـت.

امام هشتم علیه السلام از امام کاظم علیه السلام نقل مى کند که فرمود: مردى از امـام صادق علیه السلامپـرسید چگونه است که قـرآن هـر چه خـوانده و منتشـر مى شـود جز بر تازگى و طـراوتش افـزوده نمى شـود؟ امام صـادق علیه السلام فرمود: زیرا خـداوند آنرا براى زمان و مردم خـاصى قرار نـداده اسـت، بنـابراین در هر عصـرى نو، پیـش هر ملتى تا روز قیـامت تازه و شـاداب اسـت.

پیامبر گرامى اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد قرآن، پس آنرا رهبر و پیشواى خود قرار دهید، زیرا آن، سخن پروردگار جهانیان است. از طرف اوست و بسوى او برمى گردد، بنابراین به متشابهات آنها هم ایمان آورید و از ضرب المثلهاى آن پند گیرید.

امام على علیه السلام فرمود: تـاریخ گـذشتگان و آیـندگان و بـرنامه زنـدگى شـما در قـرآن اسـت.

پیامبر بزرگوار صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به قرآن، چون قرآن، شفاى سودمند، و داروى پربرکت است و نگهبان کسى است که به آن چنگ مى زند، و نجاتبخش کسى است که از آن پیروى کند.

امام حسن مجتبى علیه السلام فرمود: در این قـرآن چراغـهاى روشـن (هـدایت) و داروى شـفابخش دلهـاست.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اى مردم آنچه از من براى شما نقل مى شود چنانچه هماهنگ با قرآن بود بدانید گفتار من است و اگر مخالف با محتواى قرآن بود گفته من نیست.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آلهفرمود: قرآنیان و شب زنده داران، بزرگواران امّت من هستند.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آلهفرمود: حامل و حافظ قرآن پرچمدار اسلام است، کسى که او را احترام کند خدا را گرامى داشته است، کسى که به او اهانت کند مورد لعن و نفرین خدا خواهد بود.

پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: قرآنیان بالاترین مقام انسانى بعد از پیامبران و فرستادگان الهى را دارند، پس حقوق آنان را کم ندانید، زیرا در پیشگاه الهى داراى منزلتى هستند.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: حاملان قرآن همان آموزگاران سخن خدا و دربرکنندگان نور خدایند، کسى که آنان را دوست بدارد، خدا را دوست داشته و کسى که نسبت به آنان دشمنى کند با خدا دشمنى کرده است.

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: اى جامعه قرآن خوانان! در مورد آنچه از قرآن خداوند بر دوش شما نهاده تقواى الهى را پیشه کنید، زیرا من و شما مسئولیم، من مسئول ابلاغ رسالتم و از شما در باره آنچه از کتاب خدا و سنّت من دارید سؤال خواهد شد.

پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: قرآن و شگفتیهاى قرآن و مفاهیم آن را بیاموزید. مفاهیم قرآن همان واجبات و حدود آن است، زیرا قرآن برپنج وجه نازل شده است: حلال و حرام و محکم و متشابه و ضرب المثلها، به حلال قرآن عمل کنید، و حرام را رها کنید، به محکمات عمل کنید و متشابه آن را واگذارید و از ضرب المثلها پند گیرید.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که قرآن را بیاموزد و به آن عمل نکند و دنیا دوستى و زینت آن را بر قرآن ترجیح دهد سزاوار خشم خداوند است، و در ردیف یهود و نصارى قرار خواهد داشت که کتاب خدا را پشت سر انداختند.

امام صادق علیه السلام به نقل از پدرانش فرمود: دو گروهند که اگر اصلاح بشوند امّت من اصلاح خواهند شد و چنانچه فاسد شوند امت را فاسد خواهند کرد: حاکمان و قاریان قرآن.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که قرآن بخواند و به آن عمل نکند خداوند او را روز قیامت کور محشور خواهد کرد.

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که قرآن بخواند و بعد حرام بخورد و بنوشد یا محبّت و زینت دنیا را بر آن برترى دهد مستوجب خشم الهى مى شود مگر اینکه توبه کند، و اگر بدون توبه بمیرد، روز قیامت قرآن با او به محاجّه برمى خیزد و تا او را محکوم نکند دست برنمى دارد.

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: بهترین شما کسى است که قرآن آموزد و آن را آموزش دهد.

امام صادق علیه السلام فرمود: اگر کسى از قرآن یک حرف بیاموزد، خداوند براى او ده حسنه مى نویسد، و ده گناه از او مى بخشد، و ده درجه او را بالا مى برد، فرمود: نمى گویم، در مقابل هر آیه، بلکه در مقابل هر حرفى مانند «باء» یا «تا» یا همانند آنها.

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: اگر خواستار زندگى سـعادتمندان، و مـرگ شهیدان و نجات روز محـشر، و سـایه در روز قـیامت و هـدایت در روز گـمراهى هستید پس قـرآن بیاموزید، زیرا آن گفـته خـداى مهربان و ایمنى از شیـطان و موجب برترى و وزنه خوبـیهاى شـما است.

حضرت على علیه السلام فرمود: قـرآن را بیـاموزید که نیـکوترین گفـتار است، و در آن دانـا و آگاه شـوید که بـهار دلهـاست و از نور آن شـفا بخواهید، که شـفا بخـش دلهـاست، آن را خـوب بخوانید چون مفیدترین قصّـه هاسـت.

امام صادق علیه السلام فرمود: شایسته است که انسانِ مؤمن نمیرد تا قرآن را بیاموزد یا در حال آموزش آن باشد.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: برترین عبادت امّت من روخوانى قرآن است.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: اى سلمان! بر تو باد خواندن قرآن، زیرا قرآن خواندن کفّاره گناهان و سپرى در مقابل آتش و بازدارنده از عذاب است.

امـام صـادق علیه السلام فرمود: قـرآن، عـهدنامه خدا به بنـدگان اوست، پس شایسته است مســلمان در عـهدنـامـه اش بـنگرد، و روزى پنـجـاه آیـه از آن بخـواند.

امـام صـادق علیه السلام فرمود: مؤمـنى که در جـوانى قـرآن بخـوانـد، قـرآن با گـوشت و خـون او مـخــلوط مـى شــود، و خــدا او را بــا ســفیـران بـزرگـوار و نیـکوکار قـرار مـى دهـد و روز قیـامت قـرآن مـدافـع اوسـت.

امام باقر علیه السلام فرمود: هـر چیـزى بـهارى دارد و بـهار قـرآن مـاه مـبارک رمـضـان اسـت.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که در ماه مبارک رمضان یک آیه قرآن بخواند پاداش او همانند کسى است که قرآن را در ماههاى دیگر ختم کرده است.

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: خانه اى که در آن قرآن خوانده شود فرشتگان وارد آن مى شوند، و شیطانها از آن دور مى شوند، و اهل آن در آسایش قرار مى گیرند و به خیر و برکت آن خانه افزوده مى شود و از بدیها و آفات آن خانه کاسته مى شود. و خانه اى که در آن قرآن نخوانند، محلّ حضور شیاطین و دورى فرشتگان مى شود و بر اهلش تنگ مى شود و شرّش بسیار و خیرش اندک خواهد شد.

امام صادق علیه السلام فرمود: خانه اى را که مسلمانى در آن است و قرآن تلاوت مى کند اهل آسمان آنرا مى بینند همانگونه که مردم دنیا ستاره نورانى را در آسمان مى بینند.

امام صادق علیه السلام فرمود: کسى که حرفى از کتاب خدا را بشنود بدون آن که بخواند خداوند حسنه اى براى او مى نویسد، و گناهى را از او مى بخشد، و یک درجه او را بالا مى برد.

امام صادق علیه السلام فرمود: هنگامى که به آیه اى که یاد بهشت است رسیدى از خدا بهشت بطلب، و وقتى به آیه اى که یادآور آتش است رسیدى از آن به خدا پناه ببر.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: قـرآن را با صـدا و آهنگ عـربى بخوانید.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: تعداد درجات بهشت به تعداد آیه هاى قرآن است، هنگامى که اهل قرآن وارد بهشت شود به او گفته مى شود قرآن بخوان و بالا برو، براى هر آیه اى درجه اى است، بنابراین بالاترین درجه از آنِ حافظان قرآن است.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که از رو قرآن بخواند، خدا براى او دوهزار حسنه مى نـویسد، و کسـى که آنـرا از حـفظ بخـواند هـزار حسنه نوشـته مى شـود.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: وقتـى کسى قرآن را ختم کند، در آن هنگام هزار فرشته بر او درود مى فـرستـند.

رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: قـارى چنـانچه قـرآن را غلط یا اشتباه یا با لحن غیر عربى بخواند فـرشته آنرا هـمانطور که نازل شده (صحیح و کامل) مى نویـسد.

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: توجّه! توجّه! کسى که قرآن را یاد بگیرد بعد بطور عمد (به خاطر سهل انگارى) فراموش کند روز قیامت دست و پا بسته خدا را ملاقات مى کند، و خدا در مقابل هر آیه اى که فراموش کرده مارى بر او مسلّط مى کند که تا آتش جهنّم همراه او خواهد بود مگر اینکه آمرزیده شود.