دانشگاه فنی و حرفه ای؛ هم فنی و هم حرفه ای
دانشگاه فنی و حرفه ای؛ هم فنی و هم حرفه ای
(ضروت تامین،توسعه و تعمیق رویکردهای راهبردی)
دانشگاه فنی و حرفه ای و مجموعه های آن با قریب به نیم قرن تجربه و کوشش در تعلیم و تربیت مهارتی و با گستره ای ملی، اثرات ماندگاری در تحقق اهداف عالی،میانی و عملیاتی نظام آموزشی مهارتی و تکمیل چرخه اشتغال و کارآفرینی برجای گذاشته است. پیمایش در فعالیت تاثیرگذار فارغ التحصیلان این دانشگاه (در قالب آموزشکده ها و دانشکده های فنی و حرفه ای) در حدود پنجاه سال اخیر ، نشان می دهد که این فارغ التحصیلان به عنوان محصول و خروجی دانشکده ها با تمام وجود نماینده و مدافع تمام عیار تعلیم و تربیت مهارتی و کارآفرین محور بوده و هستند و کمتر فارغ التحصیلی را می توان سراغ گرفت که توان به زیرکشیدن غول بیکاری را نداشته باشد و بالاتر از آن علاوه بر تامین معاش و پیشرفت خود ، کمک های موثری بر اشتغال دیگران هم نداشته باشد. بنا بر عقیده صاحبنظران، سیکل حیات سازمانی حالتی منحنی مانند و معمولا بشکل سینوسی است و آنگاه که این چرخه حیات دچار افت اساسی درحد افول می شود به نوعی نوآوری ها و تلاش رهبران و استراتژیست ها می تواند آن را از افول و اضمحلال نجات دهد و به سمت رشد و توسعه مجدد و حیات سازمانی جدیدی سوق دهد؛ با این رویکرد ماده 23 قانون برنامه پنجم توسعه ج.ا.ا. به عنوان نقطه عطفی در تاریخ حیات این دانشگاه، مسیر زندگی جدید را پیش روی آن قرار داد و محیط زیست آن را کاملا متحول کرد و از محیط آموزش و پرورش عمومی به آموزش و پرورش عالی تغییر داد. در این چندسال گذشته پس از این تغییر اساسی، دانشگاه در فراز و نشیب ها متعددی گام برداشته است که گاه حسب شنیده ها، تا حد پشیمانی طراحان و خط مشی گذاران هم پیش رفته است، احصاء مسایل اساسی دانشگاه در حوزه های ساختاری،منابع انسانی،تجهیزات و امکانات،رهبری ، مدیریت ،ذی نفعان و ذی دخلان، طرح های راهبردی هدف این نوشتار نیست؛ آنچه در کنار همه محدودیت های مشهود و نامشهود در این چندسال اخیر ملموس بوده، ضعف و یا فقدان دیدگاه ها و رویکردهای راهبردی است که به مثابه بستری امن ، مطمئن و حرکت آفرین میتواند این سازمان با گستره ملی را هدایت و راهنمایی نماید.
هیچگاه بطور روشن و شفاف الگوی استراتژیک دانشگاه طراحی و تبیین و همگانی نشده است. اگر چه برخی اقدامات ملی و استانی، حکایت از علاقه رهبران به اقدامات اساسی و برنامه های راهبردی داشته و دارد، اما برنامه ریزی و رویکرد راهبردی بطور عملی و فنیتر، نه معرفی شده اند و نه مشتری پیدا کرده اند.در شرایطی که فضای رقابتی برای جذب مشتری (دانشجو)، گاه وضعیت مرگ و زندگی را برای برخی رشته ها و حتی مراکز رقم می زند، غفلت از اتخاذ نظام مند رویکردهای راهبردی خسارت آفرین و مشکل زا بنظر میرسد. از این رو درحد طرح موضوع، این نوشتار بر این است که ضمن طرح اهمیت اتخاذ رویکردی راهبردی در سطح ملی و استانی و تلاش برای گسترش دامنه و شمول این موضوع، مدیران را از گرفتار شدن در فضای روزمرگی انذار دهد و امید به اقدامات با ثبات،همگرا، کارشناسی شده بلندمدت را یادآوری نموده و نهایتا یک خواسته و تمنا را طرح نماید:
«همه مدیران عالی و استانی یک گام به سمت اتخاذ رویکردهای راهبردی و تنظیم استراتژی های متناسب با زمان ، مکان و جغرافیا و ... (و کلا شرایط محیطی) برای 5، 10 و 20 سال آینده »
با این امید که فقدان رویکرد راهبردی به فقدان استراتژیهای موثر و فقدان استراتژی به فقدان نقشه راه آینده و حرکت در تاریکی منجر نگردد؛ که نتیجه آن ناتوانی در رسیدن به اهداف بلند مدت و کناررفتن در رقابتهای اعلام شده و اعلام نشده خواهد بود. که چنین مباد.
دکتر غفور تقی زاده بیرامی- دانشکده فنی و حرفه ای تبریز