چهل حدیث گوهر بار از امام حسین (علیه السلام)
بخش دوم
۲١. بهترین یاران
"إِنّى لا أَعْلَمُ أَصْحابًا أَوْلى وَ لا خَیْرًا مِنْ أَصْحابى وَ لا أَهْلَ بَیْت أَبَرُّ وَ لا أَوْصَلَ مِنْ أَهْلِ بَیْتى فَجز اکُمُ اللّهُ جمیعًا خَیْرًا.":
در شب عاشورا فرمودند :من اصحاب و یارانى را بهتر از یاران خود ندیده‌ام و اهل بیت وخاندانى بهتر و باوفاتر از اهل بیت خود سراغ ندارم، خداوند به همه شما جزاى خیر دهاد.
۲۲. آزمودگان استوار امام (علیه السلام)
"وَ اللّهِ لَقَدْ بَلَوْتُهُمْ فَما وَجَدْتُ فیهِمْ إِلاّ الاَْقْعَسَ یَسْتَأْنِسُونَ بِالْمَنِیَّةِ دُونى اِسْتیناسَ الطِّفْلِ إِلى مَحالِبِأُمِّه"
ایشان درباره اصحاب خود بیان داشتند: به خدا قسم آنان را آزمودم، دلاور و استوارشان دیدم،به کشته شدن در رکاب من چنان مشتاقند که طفل شیرخوار به پستان مادرش!
۲۳. بهترین سخن تسلّى بخش
"إِنَّ أَهْلَ الاَْرْضِ یَمُوتُونَ وَ أَهْلَ السَّماءِ لا یَبْقُونَ وَ أَنَّ کُلَّ شَىْء هالِکٌ إِلاّ وَجْهَ اللّهِ الَّذى خَلَقَالاَْرضَ بِقُدْرَتِهِ وَ یَبْعَثُ الْخَلْقَ فَیَعُودُونَ وَ هُوَ فَرْدٌ وَحْدَهُ"
امام حسین (ع (در مقام تسلّى به خواهر بزرگوارش عرض کردند: اهل زمین مى‌میرند و اهلآسمان باقى نمى‌مانند و همه چیز رو به فناست، جز ذات پروردگارى که زمین را به قدرتشآفریده؛ و خلق را برانگیزاند و همه به سوى او باز مى‌گردند، و او تنهاى یگانه است.
۲۴. شکیبایى، پل پیروزى
"صَبْرًا یا بَنِى الْکِرامِ فَمَا الْمُوْتُ إِلاّ قَنْطَرَةٌ تَعْبُرُ بِکُمْ عَنِ الْبُؤْسِ وَ الضَّرّاءِ إِلَى الْجِنانِ الْواسِعَةِ وَالنِّعَمِ الدّائِمَةِ"
آن حضرت (ع( به اصحاب رزمنده خود در روز عاشورا فرمود: اى بزرگ زادگان! صبر وشکیبایى ورزید که مرگ چیزى جز یک پُل نیست که شما را از سختى و رنج عبور داده به بهشتپهناور و نعمت هاى همیشگى آن مى رساند.
۲۵. فرجام دنیا
"عِبادَ اللّهِ إِتَّقُوا اللّهَ وَ کُونُوا مِنَ الدُّنْیا عَلى حَذَر فَإِنَّ الدُّنْیا لَوْ بَقِیَتْ عَلى أَحَد أَوْ بَقِىَ عَلَیْها لَکانَتِالأَنْبِیاءُ أَحَقَّ بِالْبَقاءِ وَ أَوْلى بِالرِّضا وَ أَرْضى بِالْقَضاءِ غَیْرَ أَنَّ اللّهَ خَلَقَ الدُّنْیا لِلْفَناءِ فَجَدیُدها بال وَنَعیمُها مُضْمَحِلٌّ وَ سُرُورُها مُکَفْهِرٌ وَ الْمَنْزِلُ تَلْعَةٌ وَ الدّارُ قَلْعَةٌ. فَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَیْرَ الزّادِّ التَّقْوى وَاتَّقُوا اللّهَ لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُونَ"
بندگان خدا! از خدا بترسید و از دنیا برحذر باشید که اگر بنا بود همه دنیا به یک نفر داده شود ویا یک فرد براى همیشه در دنیا بماند، پیامبران براى بقا سزاوارتر بودند و جلب خشنودى آنانبهتر و چنین حکمى خوش آیندتر بود، ولى هرگز! زیرا خداوند دنیا را براى فانى شدن خلقنموده که تازه‌هایش کهنه و نعمت‌هایش زایل خواهد شد و سرور و شادى‌اش به غم و اندوه مبدّلخواهد گردید، منزلى پست و خانه اى موقّت است، پس براى آخرت خود توشه‌اى برگیرید وبهترین توشه آخرت تقواست، از خدا بترسید، باشد که رستگار شوید.
۲۶. مقاومت مردانه
"لا وَاللّهِ لاأَعْطیهِمْ بِیَدى إِعْطاءَالذَّلیلِ وَ لا أَفِرُّ مِنْهُمْ فِرارَ الْعَبیدِ"
نه به خدا سوگند، نه دست ذلّت در دست آنان مى‌گذارم و نه مانند بردگان از صحنه جنگ دربرابرشان فرار مى‌کنم.
۲۷. آثار غذاى حرام
"وَیْلَکُمْ ما عَلَیْکُمْ أَنْ تَنْصِتُوا إِلَىَّ فَتَسْمَعُوا قَوْلى وَ إِنَّما أَدْعُوکُمْ إِلى سَبیلِ الرَّشادِ فَمَنْ أَطاعَنى کانَمِنَ المُرْشَدینَ وَ مَنْ عَصانى کانَ مِنَ المُهْلَکینَ وَ کُلُّکُمْ عاص لاَِمْرى غَیْرُ مُسْتَمِع لِقَوْلى قَدِانْخَزَلَتْ عَطِیّاتُکُمْ مِنَ الْحَرامِ وَ مُلِئَتْ بُطُونُکُمْ مِنَ الْحَرامِ فَطَبَعَ اللّهُ عَلى قُلُوبِکُمْ"
ایشان در روز عاشورا خطاب به سپاه ظلم فرمودند: واى بر شما! چرا ساکت نمى شوید، تاگفتارم را بشنوید؟ همانا من شما را به راه هدایت و رستگارى فرا مى‌خوانم، هر کس از منپیروى کند سعادت مند است و هر کس نافرمانى‌ام کند از هلاک شدگان است، شما همگىنافرمانى‌ام مى‌کنید و به سخنم گوش نمى‌دهید، آرى در اثر هدایاى حرامى که به شما رسیده و دراثر غذاهاى حرامى که شکم های تان از آن ها انباشته شده، خداوند این چنین بر دل هاى شمامُهر زده است!
۲۸. هیهات که زیر بار ذلّت روم!
"أَلا إِنَّ الدَّعِىَّ بْنَ الدَّعِىَّ قَدْ رَکَزَ بَیْنَ اثْنَتَیْنِ بَیْنَ السِّلَّةِ وَ الذِّلَّةِ وَ هَیْهاتَ مِنَّا الذِّلَّةُ یَأْبَى اللّهُ لَنا ذلِکَ وَرَسُولُهُ وَ الْمُؤمِنُونَ وَ حُجُورٌ طابَتْ وَ طَهُرَتْ وَ أُنـُوفٌ حَمِیَّةٌ وَ نُفُوسٌ آبِیَـةٌ مِنْ أَنْ نُؤْثِرَ طاعَةَ اللِّئامِ عَلى مَصارِعِ الْکِرام ِ"
آگاه باشید که فرومایه، فرزند فرومایه، مرا در بین دو راهىِ شمشیر و ذلّت قرار داده است وهیهات که ما زیر بار ذلّت برویم، زیرا خدا و پیامبرش و مؤمنان از این که ما ذلّت را بپذیریم دریغدارند، دامن هاى پاک مادران و مغزهاى با غیرت و نفوس با شرافت پدران، روا نمى دارند کهاطاعت افراد لئیم و پست را بر قتل گاه کریمان و نیک منشان مقدّم بداریم.
۲٩. خشم الهى بر یهود، مجوس و دشمن اهل بیت (علیه السلام)
"إِشْتَدَّ غَضَبُ اللّهِ عَلَى الْیَهُودِ إِذْ جَعَلُوا لَهُ وَلَدًا وَ اشْتَدَّ غَضَبُهُ عَلَى النَّصارى إِذْ جَعَلُوهُ ثالِثَ ثَلاثَة وَاشْتَدَّ غَضَبُهُ عَلَى الَْمجُوسِ إِذْ عَبَدُوا الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دُونَهُ وَ اشْتَدَّ غَضَبُهُ عَلى قَوْم إِتَّفَقَتْ کَلِمَتُهُمْعَلَى قَتْلِ ابْنِ بِنْتِ نَبِیِّهِمْ"
خشم خداوند بر یهود آن گاه شدّت گرفت که براى او فرزندى قرار دادند؛ و خشمش بر نصارىوقتى شدّت یافت که براى او قائل به خدایان سه گانه شدند؛ و غضبش بر مجوس آن گاه سختشد که به جاى او آفتاب و ماه را پرستیدند؛ و خشمش بر قوم دیگرى آن گاه شدّت یافت که برکشتن پسرِ دخترِ پیامبرشان هماهنگ گردیدند.
۳٠. اگر دین ندارید، لااقل آزاد باشید.
"یا شیعَةَ آلِ أَبى سُفْیانَ إِنْ لَمْ یَکُنْ لَکُمْ دینٌ وَ کُنْتُمْ لا تَخافُونَ الْمَعادَ فَکُونُوا أَحْرارًا فى دُنْیاکُم وَارْجِعُوا إِلى أَحْسابِکُمْ إِنْ کُنْتُم عَرَبًا کَما تَزْعَمُونَ"
اى پیروان خاندان ابوسفیان! اگر دین ندارید و از روز قیامت نمى‌ترسید لااقلّ در زندگى دنیاتانآزادمرد باشید و اگر خود را عرب مى‌پندارید به نیاکان خود بیندیشید.
۳۱. پیشى گیرنده در آشتى
"أَیُّما إِثْنَیْنِ جَرى بَیْنَهُما کَلامٌ فَطَلَبَ أَحُدُهُما رِضَا الاْخَرِ کانَ سابِقُهُ إِلَى الْجَنَّةِ.":
هر یک از دو نفرى که میان آن ها نزاعى واقع شود و یکى از آن دو رضایت دیگرى را بجوید،سبقت گیرنده، اهل بهشت خواهد بود.
۳۲. ثواب سلام
"لِلسَّلامِ سَبْعُونَ حَسَنَةً تِسْعٌ وَ سِتُّونَ لِلْمُبْتَدِءِ وَ واحِدَةٌ لِلرّادِّ"
سلام کردن هفتاد حسنه دارد، شصت و نُه حسنه از آنِ سلام کننده و یکى از آنِ جواب دهندهاست.
۳۳. رضاى خدا، نه هواى مردم
"مَنْ طَلَبَ رِضَا اللّهِ بِسَخَطِ النّاسِ کَفاهُ اللّهُ أُمُورَ النّاسِ، وَ مَنْ طَلَبَ رِضَا النّاسِ بِسَخَطِاللّهِ وَکَلَهُ اللّهُإِلَى النّاسِ"
هر کس رضاى خدا را به غضب مردم بجوید، خدا او را از کارهاى مردم کفایت مى‌کند؛ و هر کسخشنودى مردم را به غضب خدا بجوید، خدا او را به مردم واگذارد.
۳۴. ویژگی هاى حضرت مهدى (علیه السلام)
"تَعْرِفُونَ الْمَهْدِىَّ بِالسَّکینَةِ وَ الْوَقارِ وَ بِمَعْرِفَةِ الْحَلالِ وَ بِحاجَةِ النّاسِ إِلَیْهِ وَ لا یَحْتاجُ إِلى أَحَد.":
امام حسین (ع( درباره حضرت مهدى(علیه السلام( فرمودند: شما مردم، آن حضرت را بهداشتن آرامش و متانت و به شناخت حلال و حرام و به روی آوردن مردم به او و بى نیازى او ازمردم مى‌شناسید.
۳۵. رؤیاى دنیا
"وَ اعْلَمُوا أَنَّ الدُّنْیا حُلْوُها وَ مُرُّها حُلْمٌ وَ الاِْنْتِباهُ فِى الاْخِرَةِ"
بدانید که دنیا شیرینى و تلخى‌اش رؤیایى بیش نیست، و آگاهى و بیدارى واقعى در آخرت است.
۳۶. پرهیز از کلام پست و سبک
"لا تَقُولُوا بِأَلـْسِنَتِکُمْ ما یَنْقُصُ عَنْ قَدْرِکُمْ"
چیزى به زبان تان نیاورید که از ارزش شما بکاهد.
۳۷. جاودانگى در مرگ با عزّت
"لَیْسَ الْمَوْتُ فى سَبیلِ الْعِزِّ إِلاّ حَیاةً خالِدَةً وَ لَیْسَتِ الْحَیاةُ مَعَ الذُّلِّ إِلاَّ الْمَوْتُ الَّذى لا حَیاةَ مَعَهُ"
مرگ در راه عزّت جز زندگى جاوید و زندگى با ذلّت جز مرگ بى حیات نیست.
۳۸. حرمت حیله و نیرنگ
"وَ الْخَدْعُ عِنْدَنا أَهْلَ الْبَیْتِ مُحَرَّمٌ"
حیله و نیرنگ نزد ما اهل بیت حرام است.
۳٩. مرگ، پدیده گریبان گیر
"خُطَّ الْمَوْتُ عَلى وُلْدِ آدَمَ مَخَطَّ الْقِلادَةِ عَلى جیدِ الفَتاةِ وَ ما أَوْلَهَنى إِلى أَسْلافى إِشْتِیاقَ یَعْقُوبَ إِلىیُوسُفَ"
آن حضرت )ع( قبل از حرکت از مکّه به سوى عراق در میان جمعى از بنى هاشم اظهار داشتند:مرگ گردن گیر فرزندان آدم است؛ هم چون گردنبند بر گردن دختر جوان، و من مشتاق دیدنگذشتگانم هستم، مانند اشتیاقى که یعقوب به دیدن یوسف داشت.
۴٠. اندیشه پایان کار
"فَإِنْ تَکُنِ الدُّنْیا تُعَدُّ نَفیسَةً فَدارُ ثَوابِ اللّهِ أَعْلى وَ أَنْبَلُوَ إِنْ تَکُنِ الأَمْوالُ لِلتَّرْکِ جَمْعَها فَما بالُمَتْرُوک بِهِ الْمَرْءُ یَبْخَلُوَ إِنْ تَکُنِ الاَْرْزاقُ قِسْمًا مُقَسَّمًافَقِلَّةُ حِرْصِ الْمَرْءِ فِى الْکَسْبِ أَجْمَلُوَ إِنْ تَکُنِالاَْبْدانُ لِلْمَوْتِ أُنـْشِأَتْفَقَتْلُ امْرِء بِالسَّیْفِ فِى اللّهِ أَفْضَلُعَلَیْکُمْ سَلامُ اللّهِ یا آلَ أَحْمَدَفَإِنّى أَرانى عَنکُمْسَوْفَ أَرْحَلُدر":
ایشان در مسیر حرکت به جانب کوفه فرموده است: زندگى دنیا گرچه نفیس و پربهاست، ولىپاداش خدا در جهان دیگر بالاتر و پربهاتر است و اگر سرانجامِ جمع آورى مال و ثروت، ترکنمودن آن است، پس نباید مرد براى آن بخل ورزد و اگر روزى‌هاى بندگان، تقسیم و مقدَّر شدهاست، پس کمىِ حرصِ مرد در کسب، زیباتر. و اگر بدن ها براى مرگ آفریده شده است، پسکشته شدن مرد در راه خدا چه بهتر. درود بر شما اى خاندان پیامبر )ص(، که من به زودى ازمیان شما کوچ خواهم کرد.